Μια αρχιτεκτονική βόλτα στα σημαντικότερα κτήρια της Καβάλας.

Ξεκινήσαμε την βόλτα μας από το κτήριο του Πρώτου Γυμνασίου της Καβάλας, στην οδό Κωνσταντίνου Ποιητού 16. Και για να το χρονολογήσουμε συγκεκριμένα, χτίστηκε στα 1909-1910. Είναι ένα από τα τρία μεγαλόπρεπα τουρκικά οικοδομήματα που χτίστηκαν στην εικοσαετία περίπου 1890-1910, δηλαδή την εποχή της μεγάλης ανάπτυξης του καπνεμπορίου, στο οποίο όφειλε η πόλη μας τον ζηλευτό της πλούτο, και εξακολουθεί να οφείλει την υπόστασή της ως πόλη.

Ακριβώς απέναντι στέκεται Το "κτήριο της μεραρχίας" το τότε σπίτι του Τούρκου μεγαλοκτηματία Χατζή Σικίρ Αγά, που είχε χτισθεί λίγο νωρίτερα από αυτό του Πρώτου Γυμνασίου. Φεύγοντας από τον χώρο του σχολείου και κατηφορίζοντας τον δρόμο βερθήκαμε στην οδό Γαλικής Δημοκρατίας όπου και συναντήσαμε τον Άτλαντα της Μυθολογίας.

Το Νεοκλασσικό κτήριο με τον Άτλαντα να κουβαλάει τη γη, είναι ένα κτήριο που σανηγεύει την δόλια καρδιά μου. Ο πανίσχυρος Άτλαντας έχει πάρει στην πλάτη του τη Γη ολοκληρη μαζί με το κτήριο και τα κουβαλάει. Το χαζέψαμε με σηκωμένο το κεφάλι και ανοιχτό το στόμο για κανένα 5λεπτο. Στο τέλος του δρόμου αυτού φτάνουμε στην οδό Ομόνοιας όπου και βλέπουμε στην σειρά κτήρια εμπορικής σημασίας της εποχής τα οποία διατηρούνται ακόμα και αναπαλαιώνονται περιοδικά. Μέσα στην συνοικία του Αγίου Νικολάου βρήκαμε περισσότερα δείγματα αυτής της αρχιτεκτονικής η οποία εξιστορεί την δόξα του παρελθόντος.

Συνεχίζοντας μπαίνουμε στον πεζόδρομο της Μεγάλου Αλεξάνδρου με κατεύθυνση προς την Πλατεία Καπνεργάτη. Περνάμε μπροστά από το πολυτελές κτήριο της Εθνικής Τράπεζας Ελλάδος (που να το δείτε και μέσα) και λίγα βήματα πιο κάτω συναντάμε την μόνη Καπναποθήκη της πόλης που έχει μετατραπεί σε Εμπορικό Κέντρο. Στο βάθος βλέπουμε την πλατεία του Καπνεργάτη, εκεί όπου στέκεται περίφανα η Δημοτική Καπναποθήκη, ένα κτίσμα Οθωμανική αρχιτεκτονικής με νεοκλασική επίδραση το οποίο ανήκε στον Τούρκο καπνέμπορα Κιζίν Μιμίν.

Απο δω και πέρα μπαίνουμε στην οδό Κύπρου, όπου και θα θαυμάσουμε εξαιρετικά κτίρια και μνημεία της εποχής του Καπνεμπορίου. Καταρχάς η Μονή Λαζαριστών του Αγίου Βικεντίου του Παύλου της Καθολικής Εκκλησίας Καβάλας, που χτίστηκε μεταξύ του 1888-1892, με μεικτά αρχιτεκτονικά στοιχεία Οθωμανικής και Νεοκλασσικής επίδρασης. Στον εξωτερικό χώρο της Μονής υπάρχει ένας όμορφος κήπος στον οποίο δεσπόζει το άγαλμα της Παναγίας του Ροδαρίου μέσα σε πέτρινη κόγχη.

Ακριβώς δίπλα βλέπουμε το Μέγαρο Wix, το οποίο χτίστηκε το 1898-1900 και ήταν κατοικία του Γερμανού βαρώνου Adolf Wix, πρόξενος τότε του αυστροουγγρογερμανικού προξενείου και εκπρόσωπος για χρόνια των Herzog. Στο ίδιο χώρο βρίσκεται το πανέμορφο κτήριο του Δημαρχείου της Καβάλας, δείγμα Γοτθικής αναγέννησης, το οποίο χτίστηκε το 1890 για να στεγάσει τον Ούγγρο καπνέμπορα Pierre Herzog, γιαυτό και η αρχιτεκτονική του παραπέμπει σε Ουγγρικό πύργο. Τα ρομαντικά στοιχεία παλιών μεσαιωνικών πύργων, τα γοτθικά τόξα στους πυργίσκους και στα μπαλκόνια, οι δυο βενετικές γοτθικές αψίδες εκατέρωθεν της πύλης φιλοξένησαν λαμπρές κοσμικές εκδηλώσεις.

Λίγο παραπέρα συναντάμε τη Μεγάλη Λέσχη, δείγμα νεοκλασσικής αρχιτεκτονικής με νεομπαρόκ στοιχεία, η οποία χτίστηκε το 1909 από τη Φιλόπτωχο Αδελφότητα Κυρίων Καβάλας και έχει φιλοξενήσει εκδηλώσεις, συνέδρια και μέχρι πρόσφατα την Δημοτική Βιβλιοθήκη. Προς το παρόν ανασκευάζεται οπότε περιμένουμε με αγωνία να δούμε και τον εσωτερικό της διάκοσμο.

Αμέσως μετά στην οδό Κύπρου 14 περνάμε από το Μέγαρο Τοκου, την οικία του καπνοκόπτη Δημ. Τόκου, όπου στεγάστηκε το προξενείο της Ιταλίας μεταξύ 1879-1880. Ώντας ένα από τα παλαιότερα σωζόμενα κτίρια της Καβάλας, συνδυάζει την νεοκλασική αρχιτεκτονική με την ντόπια παραδοσιακή, με λίγες μπαρόκ πινελιές στην εξωτερική του όψη. Αξιόλογα διακοσμητικά στοιχεία είναι το καμπύλο αέτωμα/τύμπανο της στέγης και η βεράντα του, από όπου εκφωνήθηκαν πολιτικοί λόγοι, όπως αυτός του Ελευθερίου Βενιζέλου που επισκέφθηκε την Καβάλα το 1929.

Παραδίπλα από το Μέγαρο Τόκου θα μεταβούμε πια στην οδό Φιλίππου και στο κτήριο όπου παλιά στεγαζόταν το Λαογραφικό Μουσείο και πλεόν το ΔΗΠΕΘΕ Καβαλας και ακριβώς κολλητά παλιές Καπναποθήκες της πόλης οι οποίες δεν έχουν συντηρηθεί, αλλά στέκονται εκεί πολεμώντας τους καιρούς και τον χρόνο. Στο τέλος της οδού Φιλίππου θα συναντήσετε στα αριστερά σας τα σκαλοπάτια της Εκκλησίας του Αι Γιάννη και θα κατεβείτε στην υπέροχη αυλή της εκκλησίας και διασχίστε τον προστατευμένο δρόμο των παλιών αρχοντικών για να βγείτε στην οδό Βενιζέλου. Στα αριστερά σας θα δείτε τα τελευταία κτήρια της βόλτας μας, δυο μοναδικά αρχοντικά, το ένα αναπαλαιωμένο να στεγάζει το Δημοτικό Ωδείο και το δίπλα να ριμάζει περιμένοντας κάποιον να αναδείξει τα πανέμορφα χαρακτηριστικά του.

Photos by: Thomas Doudas & Athina Ioannidou