ΜΑΤΑΛΑ: Νοσταλγία μιας νεώτητας χωρίς περιορισμούς στη Κρήτη.

Τα Μάταλα ήταν το αρχαίο λιμάνι της Φαιστού και της Γόρτυνας, μια κοινότητα ψαράδων που μετέπειτα εξελίχτηκε σε ένα σύγχρονο μέρος διακοπών. Βρίσκεται νοτιοδυτικά σε απόσταση 4 χιλιομέτρων από το χωριό Πιτσίδια και 65 χιλιόμετρα από το Ηράκλειο. Τα Μάταλα είναι κτισμένα στην παραλιακή ακτή του κόλπου της Μεσσαράς σε ένα μικρό και γραφικό κολπίσκο.

Το μπλε χρώμα της θάλασσας μαζί με το κόκκινο χρώμα του ήλιου στον ορίζοντα την ώρα της δύσης του, δημιουργούν μία ποικιλία χρωμάτων που προκαλούν πρωτότυπες συγκινήσεις.

Τα Μάταλα ήταν το λιμάνι της Φαιστού κατά τη διάρκεια της Μινωικής περιόδου, μετά από την καταστροφή του Κομμού και του λιμανιού της Γόρτυνας κατά τη διάρκεια της ρωμαϊκής περιόδου όταν η Γόρτυνα ήταν γνωστή σαν η πρωτεύουσα της Κρήτης από τους Ρωμαίους. Τότε οι κάτοικοι της «κατέλαβαν» τα Μάταλα περί το 220 Π.Χ. Ερείπια της αρχαίας πόλης είναι ακόμα ορατά στον πυθμένα της θάλασσας μιας και η πόλη βυθίστηκε πριν από πολλά χρόνια. Οι αρχαιολογικές ανασκαφές έχουν φέρει στο φώς μερικά στοιχεία των παλατιών που κτίστηκαν για τους ευγενής από τις αρχαίες πόλεις Φαιστός και Γόρτυνα. Υπάρχει επίσης μια σπηλιά γνωστή ως «Βρουτοσπελιανά» οπού ο μύθος λέει ότι την χρησιμοποιούσε ο Ρωμαίος αρχηγός Βρούτος.

Εξ' αιτίας της εξαιρετικής φυσικής ομορφιάς, τα Μάταλα έγιναν χώρος συνάντησης για τα «παιδιά των λουλουδιών» το 1968. Αν και η ιδέα τους απέτυχε να πραγματοποιήθει, αποζημιώθηκαν από την ασύγκριτη ομορφιά της περιοχής η οποία δίνει τόσες πολλές αντιθέσεις ενάντια στην έννοια της καταστροφής και του πολέμου.

Ο θαυμάσιος κολπίσκος των Ματάλων χαρακτηρίζεται ως μία από τις καλύτερες παραλίες της Κρήτης. Οι τεχνητές σπηλιές που έχουν σκαλιστεί στην πλαγιά του βουνού της ακτής, έχουν χρησιμοποιηθεί πιθανώς ως προϊστορικές κατοικίες και τοποθεσίες λατρείας, ενώ κατά τη διάρκεια του πρώτου και δεύτερου αιώνα χρησιμοποιήθηκαν ως τάφοι. Οι σπηλιές σε συνδυασμό με την αμμώδη παραλία, διαμορφώνουν ένα ημικύκλιο και στις δύο πλευρές από τις οποίες προβάλουν επάνω υψωμένοι βράχοι όπου και γίνονται πόλος έλξης για πολλούς ανθρώπους.

Κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του '60 οι σπηλιές φιλοξενούσαν μια κοινότητα χίπις. Σήμερα οι τάφοι / σπηλιές των Ματάλων προστατεύονται από την αρχαιολογική υπηρεσία.

Το φρούριο του Κούλε στον λόφο Καστρί είναι ένα από τα μέρη που αξίζει να το επισκεφθεί κανείς. Υπάρχει επίσης μια εκκλησία που ξεπροβάλει μέσα από ένα βράχο, αφιερωμένη στην Παναγία. Θα την χαρακτηρίζαμε περισσότερο σαν μία φυσική κατακόμβη που χρησιμοποιήθηκε από τους πρόωρος Χριστιανούς κατά τη διάρκεια των διωγμών ως κρυσφύγετο. Νότια από τα Μάταλα υπάρχει ένας τεράστιος σχηματισμός βράχου γνωστός ως ο βράχος της Θεοσύνης, ο οποίος προσφέρει μια πανοραμική θέα του κόλπου της Μεσσαράς. Ο βράχος προεξέχει από τη θάλασσα που με τα χρόνια έχει αποσπάσει ένα μεγάλο κομμάτι για να διαμορφώσει μια φυσική θαλάσσια σπηλιά που ονομάζεται «Κουρουπί». Αυτή η σπηλιά παρέχει καταφύγιο σε άγρια περιστέρια και στην Μεσογειακή φώκια.

Η ομορφιά της ακτής συνεχίζει και νότια από την σπηλιά Κουρουπί, όπου μετά από μια πορεία κατά μήκος του βράχου, φθάνετε στη γοητευτική παραλία της «Κόκκινης Άμμου», μια τοποθεσία με ιδιαίτερη σημασία.

ΤΟ ΚΑΛΟΚΑΙΡΙΝΟ ΦΕΣΤΙΒΑΛ ΣΤΑ ΜΑΤΑΛΑ

Η παραλία των Ματάλων έγινε διεθνώς γνωστή στα τέλη των δεκαετιών 1960 και 1970 όπου αποτέλεσε ιδανικό προορισμό για νέους ταξιδιώτες μέσα στα πλαίσια του νεανικού ταξιδιωτικού κινήματος που έγινε θρύλος ως ''hippie trail''. Οι ταξιδιώτες αυτοί μπορούσαν να μείνουν στο φιλήσυχο χωριό των Ματάλλων μήνες ολόκληρους έχοντας ως τόπο διαμονής τις αρχαίες σπηλιές που βρίσκονται στην παραλία. Τα Μάταλα αποτελούσαν τότε μια ειδυλλιακή φυγή από τον αναδυόμενο δυτικό καπιταλιστικό τρόπο ζωής. 'Εγιναν η προσωρινή εστία όπου έβρισκαν φιλοξενία χιλιάδες νέοι συγγραφείς, ποιητές, τραγουδοποιοί αλλά και απλοί ταξιδιώτες που όλοι είχαν ως αντικειμενικό σκοπό την ειρηνική ζωή.

Τα διεθνή μέσα ενημέρωσης έστρεψαν το ενδιαφέρον τους στο μοναδικό αυτό προορισμό για την εποχή, και ιδιαίτερα για την young hippie cave community στα τέλη της δεκαετίας του 1970 όταν η γνωστή αμερικανίδα τραγουδοποιός Joni Mitchell εγκαταστάθηκε εκεί και περιέγραψε την εμπειρία της από την ειρηνική ζωή στις σπηλιές στα τραγούδια της που περιέχονται στο ''Blue'' Album της, σύμφωνα με τους μουσικοκριτικούς της εποχής.

Η επέμβαση της τοπικής αστυνομίας στα χρόνια της στρατιωτικής Χούντας έδωσε ένα τέλος σε αυτήν την ιδιαίτερη ειδυλλική και ξέγνοιαστη εποχή των Ματάλλων και στα τέλη του 1970 απαγόρευσε ως παράνομη τη διαμονή στις σπηλιές για όλους τους νέους ξένοφερτους ταξιδιώτες από το εξωτερικό. Παρ'ολα αυτά ο μύθος εξακολουθεί να είναι ζωντανός και τα Μάταλα παρέμειναν ένας αγαπημένος προορισμός για επισκέπτες όλων των ηλικιών που γοητεύονται από την ιστορία και την πολιτιστική κληρονομιά που άφησε πίσω του η κοινότητα των hippies.

Τον Ιούνιο του μάλιστα του 2011 διοργανώθηκε για πρώτη φορά ένα τεράστιο φεστιβάλ/πάρτυ στην προσπάθεια να αναβιώσει το κλίμα της εποχής των hippies όπου 35.000 επισκέπτες απόλαυσαν για ένα ολόκληρο σαββατοκύριακο διάφορες πολιτιστικές καλλιτεχνικές δραστηριότητες και φυσικά κυρίως μουσική από live μπάντες σε διάφορες σκηνές που έστησαν οι διοργανωτές. Από τότε το φεστιβάλ αποτελεί θεσμό και απαραίτητο καλοκαιρινο προόρισμό για κάθε μουσικόφιλο καθώς και για τη νεολαία σε Ελλάδα και στο εξωτερικό.

Υπάρχει κάτι το ιδιάιτερο στα Μάταλα. Κάτι μοναδικό, που το αντιλαμβάνεσαι μόναχα όταν σταθείς μέσα στις σπηλιές και αγναντέψεις την παραλία κατά μήκος του παραθαλάσσιου χωριού. Και καθώς το αυθεντικό, από την εποχή που περιέγραψα, σύνθημα στον τοίχο του λιμανιού αναφέρει . . Today Is Life. Tomorrow Never Comes.