O Νεόφυτος Δούκας, η μονή του Ευαγγελισμού και μια μοναχή.

Αμέριμνοι φθάσαμε στα Άνω Πεδινά γιατί μας είχαν συμβουλέψει να επισκεφθούμε την πολύ ξεχωριστή Μονή του Ευαγγελισμού εκεί στο χωριό η οποία είχε και πανηγύρι λόγω του εορτασμού της 25ης Μαρτίου. Άλλη μια μονή στη λίστα μου, σκέφθηκα. Που να ήξερα τι μάθημα ιστορίας με περιμένει.

Μπαίνοντας στην μικρή Μονή, η οποία είναι στην είσοδο του χωριού των Άνω Πεδινών, το χειλάκι μου χαμογέλασε γιατί η αυλίτσα ήταν γεμάτη γλαστρούλες με λουλούδια και ο κήπος περιποιημένος. Γυναικεία δουλειά, σκέφθηκα. Και όντως μας υποδέχθηκε μια μοναχή, της οποίας το όνομα μου διαφεύγει βέβαια, η οποία και μας είπε πάααααρα πολλά πράγματα για το μοναστήρι, την μικρή εκκλησία η οποία θεωρείται μνημείο από την εφορεία αρχαιοτήτων και τον Νεόφυτο Δούκα. Νεόφυρος Δούκας; Ποιός είναι αυτός, αναρωτήθηκα. Άμα δεν ξέρεις ιστορία έτσι γίνεται, σου διαφεύγουν πολύ σημαντικά πράγματα για το πριν, το τώρα και το μετά.

Ο Νεόφυτος Δούκας λοιπόν ήταν ένας από του μεγάλους διδάσκαλους του γένους και συμμέτοχος σε αυτό που αποκαλείται Ελληνικό Διαφωτισμός. Γεννήθηκε στα Άνω Πεδινά και έζησε στη μονή της Ευαγγελίστριας από τα 10 μέχρι τα 18 του χρόνια. Η μοναχή μας είπε και ιστοριούλα τύπου: Μια μέρα ο ηγούμενος έστειλε τον νεαρό Νεόφυτο να βοσκίσει τα πρόβατα και καθώς ήταν μελετηρός πολύ, κάθησε σε μια ραχούλα και άνοιξε το βιβλίο του και όταν πια το έκλεισε τα πρόβατα είχαν γίνει λευκός καπνός και ο ηγούμενος τον επέπληξε για την απροσεξία του. Δεν υπολόγιζε βέβαια ότι αυτός ο άνθρωπος θα γινόταν ένας λόγιος, ο οποίος θα λάμβανε πρόσκληση από τον ίδιο τον Ιωάννη Καποδίστρια για να επιστρέψει στην Ελλάδα και να συμβάλει στον Ελληνικό διαφωτισμό.

Πριν επιστρέψει όμως στην Ελλάδα, πέρασε από τη Βιέννη και το Βουκουρέστι, όπου μελετούσε, δίδασκε και συνέγραφε ακατάπαυστα. Λέγεται μάλιστα ότι η διδασκαλία του ήταν τόσο ωραία που μέσα σε έξι μήνες οι μαθητές αυξήθηκαν από 60 σε 400. Τα Ζαγοροχώρια πρέπει να γνωρίζεται πως ήταν πρώτα στην μάθηση και την εκπαίδευση κατά τη διάρκεια της Τουρκοκρατίας, για αυτό και μεγάλωσαν τέτοιους ανθρώπους.

Πίσω στη μονή λοιπόν θα θαυμάσετε την μικρή εκκλησία που κάποτε λειτουργούσε ο Νεόφυτος Δούκας και θα πάθετε πλάκα με τον διάκοσμο και τις τοιχογραφίες της οι οποίες θυμίζουν fresco. Μπαίνοντας αν στρίψετε αμέσως αριστερά και φθάσετε στον τελευταίο τρούλο, θα δείτε ψηλά τον Αριστοτέλη, τον Πλάτωνα, τον Σόλωνα και τον Πλούταρχο, γιατί όπως μας είπε η μοναχή αυτοί απέρριψαν τον πολυθεισμό και μίλησαν για μια παγκόσμια δύναμη που δημιουργεί τον κόσμο. Δεν ξέρω βέβαια αν μιλάμε για τον ίδιο θεό, πάντως η ουσία είναι ίδια για όλους, τα υπόλοιπα είναι απλά τύποι.

Τέλος ήθελα να σας πω πως σταθήκαμε τυχεροί, γιατί είχαμε την ευκαιρία να μπούμε στο παλιό σχολείο των Πεδινών λίγο πιο πάνω από τη μονή και να πιάσουμε στα χέρια μας βιβλία που κάποτε είχε διαβάσει ο Νεόφυτος Δούκας, βιβλία κειμήλια σε πολλές γλώσσες της τότε εποχής. Δείτε στις φωτογραφίες που βγάλαμε και αναζητήστε περισσότερες πληροφορίες για τον διαφωτιστή αυτό του ελληνικού γένους που είμαι σίγουροι ότι δεν γνωρίζουμε όλοι.