Καρναβάλι: Οι Φανοί της Κοζάνης.

Οι αποκριές στην Κοζάνη ξεκινούν με χορούς και τραγούδια την "Τσικνοπέμπτη", 15 μέρες πριν από τη Μεγάλη Αποκριά αποκτώντας μια ιδιαιτερότητα που τις κάνει να ξεχωρίζουν. Η πρώτη γραπτή μαρτυρία για το έθιμο των μεταμφιεσμένων (ρογκατζιάρια) στην Κοζάνη τοποθετείται γύρω στα μέσα του 17ου αιώνα, παράλληλα με την πρώτη βιοτεχνική και εμπορική ανάπτυξη της πόλης.

Πρόκειται για μεταμφιεσμένους(με μάσκα γοργόνας και κουδούνια), που περιφερόντουσαν στην πόλη κατά το Δωδεκαήμερο, τραγουδούσαν και μάζευαν χρήματα για ένα γερό φαγοπότι αργότερα.Από τις αρχές του 20ου αιώνα μέχρι σήμερα, τα Ρογκατσάρια εμφανίζονται με την ονομασία Καρναβάλια.Συνδυάζουν στοιχεία αγροτικής αποκριάς, όπως ο ΦΑΝΟΣ κάθε γειτονιάς και ο χορός γύρω του, τα φαγοπότια καθώς επίσης και ολόκληρες θεατρικές παραστάσεις με θέματα από την ιστορία, τη μυθολογία, τα ταξίδια, τη σύγχρονη ζωή.

Δεν πρέπει να συγχέεις το Φανό(σούρδικες ρίζες) με τον Καρνάβαλο και το καρναβάλι(αντιγραφή του καρναβαλιού της Βεννετίας και άλλων Ευρωπαϊκών Πόλεων), καθώς δεν υπάρχει καμιά σχέση μεταξύ τους. Ο Φανός είναι κάτι τελείως πρωτότυπο και ιδιότυπο. Είναι γιορτή και ξεφάντωμα γύρω από το βωμό της αποκριάτικης εορταστικής πυράς της κάθε γειτονιάς με παραδοσιακές λιχουδιές και οινοποσία, τραγούδι, χορό κι αθυροστομία χωρίς όρια.Απαιτεί προετοιμασία και οργάνωση,γεγονός που συσπειρώνει τη γειτονιά και οδηγεί σε σχέσεις ζεστές και πολύτιμες, ιδιαίτερα σε εποχές απομόνωσης σαν τη σημερινή.

Επιβάλλεται να μπεις στον κύκλο του χορού,να τραγουδήσεις και να προσπαθήσεις να ζεσταθείς με το γευστικό “κοκκινέλι”που σου προσφέρει ο Σούρδος αρχηγός του Φανού.Μόνο ένας ανάβει κάθε μέρα και σε διαφορετική γειτονιά κι αμέσως ξεκινούν να ηχούν οι ρυθμοί των χάλκινων,το τραγούδι και ο χορός γύρω του, μέχρι τις πρωινές ώρες.

Αν είσαι νέος ή αισθάνεσαι,έχεις την ευκαιρία να διασκεδάσεις το Σάββατο πριν τη Μεγάλη αποκριά,στο πάρτυ νεολαίας που διοργανώνεται στο κέντρο της πόλης κάθε χρόνο,να εκτονοθείς τελείως δωρεάν(με μόνο έξοδο το τζιν που θα πάρεις από την κάβα),στους ρυθμούς γνωστών καλλιτεχνών που φιλοξενούνται για το τρελό ξεφάντωμα της πόλης.

Το βράδυ της Μεγάλης αποκριάς και αφού λίγες ώρες πιο πριν μπορείς να παρακολουθήσεις και να χαθείς στην παρέλαση των αρμάτων(με εκπροσώπους από κάθε γειτονιά και καρναβαλιστές),ανάβουν όλοι οι φανοί της πόλης,ημέρα ιερή για τους Κοζανήτες καθώς κανείς δεν κάθεται σπίτι του.Οι δρόμοι γεμάτοι κόσμο,οι γειτονιές θυμίζουν παλιές ελληνικές ταινίες,με μικρούς και μεγάλους να ξεσαλώνουν και να ασυδοτούν σε κέφι και ευτυχία.

Την Καθαρά Δευτέρα το γλέντι ακόμα καλά βαστά.. στις εξοχές θα σου προσφέρουν φασολάδα και ταραμά,μπορείς να θυμηθείς τα νιάτα σου πετώντας χαρταετό και το βράδυ να συγκεντρωθείς μαζί με όλους τους εκπρόσωπους, πρωταγωνιστές των Φανών και της παρέλασης με τη συνοδεία χάλκινων κυρίως οργάνων, για τις απονομές(Καλύτερου Φανού, του πιο καυστικού τραγουδιού, του καλύτερου άρματος στην παρέλαση) στο τελευταίο πανηγύρι στον Αη Δημήτρη.

Με μηδαμινά έξοδα,καλή παρέα και όρεξη για τρέλα(σουρδαμάρα κοινώς),μπορείς να περάσεις όμορφες,παραδοσιακές και κυρίως ελληνικές απόκριες.Στη ρήση “επιμένουμε ελληνικά και καλά”για απόκριες , εξυπακούεται πως ο προορισμός λέγεται Κοζάνη!

*TIPS: 

• Ντύσου ζεστά,το κρύο και το χιόνι είναι τα κύρια φυσικά γνωρίσματα αυτής της πόλης και ο κύριος εχθρός των επισκεπτών!
• Φόρεσαι το χαμόγελό σου και είναι βέβαιο ότι θα περάσεις τέλεια!